| Miasto Opole - wersja archiwalna |
 |
|
 |
|||||||||||||||
 |
 |
|
 |
|
|
Referat Audytu Wewnętrznego > Legalność i celowość wydatkowania środków pochodzących z Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
STRESZCZENIE Gminny i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GiPFOŚiGW) są instytucjami ochrony środowiska. Działają na zasadach określonych ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.01.62.627). Fundusze nie posiadają osobowości prawnej, są jednak, w rozumieniu ustawy z dnia 26 listopada 1998r. o finansach publicznych (Dz.U.98.155.1014) funduszami celowymi. Przychody GiPFOŚiGW są gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym. Środki funduszy przeznacza się na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Tytuły wydatków z przedmiotowych funduszy określa cytowana ustawa Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Urzędu Miasta Opola prowadzenie spraw związanych z GiPFOŚiGW powierzone zostało Wydziałowi Ochrony Środowiska i Rolnictwa (OŚR). W ramach Wydziału OŚR naczelnik od czerwca 2004 r. wskazał osobę do prowadzenia spraw związanych z GiPFOŚiGW, co zostało potwierdzone w zakresie praw, obowiązków i odpowiedzialności pracownika. Zgodnie z zakresem tematycznym przedmiotowego zadania audytowego badaniu podlegała: 1. legalność, a w szczególności: · zgodność audytowanej działalności z obowiązującymi przepisami prawa · prawidłowość stanowienia wewnętrznych przepisów 2. celowość, a w szczególności: · zgodność działań z celami audytowanej działalności · ocena stosowanych metod w realizacji celów · zgodność tytułów wydatków z GiPFOŚiGW z obowiązującymi w tym zakresie przepisami W związku z powyższym zespół audytowy dokonał analizy wewnętrznych aktów Urzędu Miasta Opola regulujących funkcjonowanie GiPFOŚiGW pod kątem zgodności ich z obowiązującymi przepisami prawa, skierował do naczelnika wydziału kwestionariusz samooceny i dokonał przeglądu losowo dobranej dokumentacji. Na podstawie uzyskanych informacji przeprowadzono testy zgodności i rzeczywiste. Zespół audytowy nie stwierdził merytorycznych uchybień w procesie wydatkowania środków z GiPFOŚiGW. Niemniej, badania wykazały niedoskonałości badanego systemu. Stwierdzono między innymi, że: 1. zapisy Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW (Regulamin) zawierają: · nieprecyzyjne określenia w treści, · błędną podstawę prawną, · niekonsekwencje w stosowanej terminologii, 2. nieprecyzyjnie formułowane są umowy z beneficjentami środków (stwierdzono przypadek przekazania kwoty niższej niż wynikającej z zawartej umowy, jednak zgodnej z kwotą faktycznie poniesionych wydatków. Sytuacja dotyczy umowy zawierającej zapis kwoty dofinansowania określonej "sztywno" ((Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198))); 3. stosowane ewidencje są mało czytelne, przez co brak jest możliwości bieżącej kontroli procesu; 4. nie rozwiązano sprawy sfinansowania dwóch wyjazdów na tzw. zielone szkoły w przypadku (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu, mimo pozytywnej opinii Komisji. I. CEL Celem niniejszego audytu była ocena legalności i celowości wydatków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GiPFOŚiGW), którymi administruje w imieniu gminy i powiatu - Urząd Miasta Opola. II. ZAKRES Podmiotowy: audyt został przeprowadzony w Wydziale Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Opola. Przedmiotowy: prawidłowość gospodarowania środkami GiPFOŚiGW pod względem legalności i celowości, za okres 2004 i 2005 r. III. OBIEKTY AUDYTU 1. Analiza i ocena zgodności wewnętrznych aktów Urzędu Miasta Opola z przepisami obowiązującymi w zakresie funkcjonowania GiPFOŚiGW; 2. Analiza i ocena zgodności wydatkowania środków z GiPFOŚiGW, z uwzględnieniem wydanych opinii przez Komisję opiniującą i przydzielającą wnioski o dotacje ze środków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z obowiązującymi przepisami; 3. Analiza i ocena weryfikacji wniosków i realizacji zawartych umów o finansowanie z GiPFOŚiGW. IV. ANALIZA RYZYKA Powyższe obiekty zostały wyłonione zgodnie z zakresem tematycznym przedmiotowego audytu w oparciu o profesjonalną wiedzę audytorów i zgodnie z obowiązującymi standardami audytu wewnętrznego w zakresie definiowania obszarów ryzyka. Przyjmując taki zakres ryzyk zespół audytowy zwrócił szczególną uwagę na ryzyka: · niezgodnego z przepisami, lub nieprecyzyjnego sformułowania wewnętrznych aktów regulujących działalność GiPFOŚiGW, które w razie wystąpienia mogłyby skutkować nieprawidłowościami w podejmowaniu decyzji wydatków z tych funduszy (OBIEKT 1); · niezgodnego z przepisami wydatkowania środków z przedmiotowych funduszy, w tym także i formułowania opinii przez Komisję opiniującą i przydzielającą wnioski o dotacje ze środków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przez podejmowanie działań niezgodnych z zasadami finansów publicznych i pozostałych przepisów w tym zakresie (OBIEKT 2); · nieskutecznego monitoringu i weryfikacji wniosków oraz wykonania umów zawartych w związku z realizacją zadań finansowanych z GiPFOŚiGW, co mogłoby skutkować niecelowym, w myśl przepisów, wydatkowaniu środków publicznych (OBIEKT 3).
Z powyższej tabeli wynika, iż największym ryzykiem charakteryzuje się obiekt 2 dotyczący zgodności z przepisami wydatkowania środków z prowadzonych przez Urząd Miasta Opola funduszy ochrony środowiska. W myśl Art.22 ustawy z dnia 26 listopada 1993 r. o finansach publicznych (Dz.U.03.15.148) GiPFOŚiGW są funduszami celowymi, w związku z czym legalność i celowość wydatków z tych funduszy niesie największe ryzyko. W ramach tego obiektu zespół audytowy zwrócił uwagę na ryzyko nieprawidłowego funkcjonowania Komisji opiniującej i przydzielającej wnioski o dotacje ze środków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, powołanej na podstawie Zarządzenia nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004 r. Wysokim ryzykiem charakteryzuje się również obiekt 3 dotyczący oceny istnienia skutecznej weryfikacji wniosków i kontroli realizowania umów zawartych na realizację zadań z udziałem środków pochodzących z GiPFOŚiGW. Skuteczna weryfikacja wniosków i wykonania umów zapewnia o zgodnym z przepisami i celami funduszu gospodarowaniu środkami publicznymi. Niewiele niższym ryzykiem charakteryzuje się obiekt 1 dotyczący zgodnego z przepisami i precyzyjnego formułowania wewnętrznych aktów w Urzędzie Miasta Opola regulujących funkcjonowanie audytowanych funduszy. Niedostosowanie ich do obowiązujących uregulowań prawnych niesie ryzyko popełnienia nieprawidłowości na etapie zarówno gromadzenia, jak i wydatkowania środków z przedmiotowych funduszy, co w sytuacji gospodarowania środkami publicznymi podlega rygorom dyscypliny finansów publicznych. METODYKA 1. testy przeglądowe - identyfikacja zasad funkcjonowania badanych systemów oraz potwierdzenie istnienia kontroli poprzez użycie niżej wymienionych technik: · zapoznanie się z dokumentami służbowymi, · uzyskiwania wyjaśnień i informacji od pracowników audytowanej jednostki w oparciu o kwestionariusze kontroli wewnętrznej oraz kwestionariusz samooceny, · obserwację wykonywanych działań, · graficzną analizę procesów 2. testy zgodności - analiza wszystkich zidentyfikowanych procedur w celu oceny stopnia i zakresu ich stosowania poprzez użycie niżej wymienionych technik: · porównanie określonych zbiorów danych w celu wykrycia operacji nieprawidłowych, wymagających wyjaśnienia; · rekonstrukcję wydarzeń lub obliczeń pozwalającą ocenić dokładność i prawidłowość zastosowanych działań oraz wiarygodność wyników; · sprawdzenie rzetelności informacji oraz jej porównanie z informacją zewnętrzną; 3. testy rzeczywiste wydajności (efektywności) - identyfikacja kompletności, dokładności i ważności informacji zawartych w dokumentach finansowych. VI. TERMIN Zadanie audytowe przeprowadzono w okresie od 29.07. - 9.09.2005 r. VII. KRYTERIA OGÓLNE Gminny i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GiPFOŚiGW) są funduszami, których tworzenie i funkcjonowanie określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.01.62.627). Istnienie GiPFOŚiGW, zgodnie z cytowaną ustawą, ma na celu wspieranie zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Organem wykonawczym w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska (w tym także i przedmiotowych funduszy) jest w przypadku gminy i powiatu opolskiego Prezydent Miasta (art. 3 punkt 14). Podstawą gospodarki finansowej przedmiotowych funduszy są plany przychodów i wydatków (art. 420) opracowanych na dany rok kalendarzowy przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa, które po akceptacji Prezydenta zatwierdzane są przez Radę Miasta Opola. Zestawienie przychodów i wydatków jest jednocześnie załącznikiem do uchwały budżetowej miasta. Cytowana ustawa reguluje także źródła przychodów (art. 402, ust. 4-6) oraz definiuje tytuły wydatków środków z funduszy (art. 405-407). Przychody funduszy, zgodnie z przepisami Prawa ochrony środowiska powinny być gromadzone na osobnych rachunkach bankowych (art. 403, ust. 2). Stosowanym kryterium w przedmiotowym audycie są także zapisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U.03.15.148). Analizowane fundusze są funduszami celowymi (art. 5, pkt 3) w myśl przytoczonej ustawy. Ustawa ta definiuje fundusz celowy jako fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań (art. 22 ust. 1). Zatem środki zgromadzone na rachunkach GiPFOŚiGW są środkami publicznymi, a wydatki z nich podlegają rygorom art. 28 - mogą być ponoszone na cele i w wysokości ustalonych uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych. Wydatki powinny być dokonywane: · w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów; · w sposób umożliwiający terminową realizację zadań; · w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Zgodnie z cytowaną ustawą, za prawidłowość dokonywania wydatków odpowiada kierownik jednostki sektora finansów publicznych - Prezydent Miasta (art. 28a. ust. 1). Kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być udokumentowane pisemnie (art. 28a. ust.2). Z uwagi na publiczny charakter środków zgromadzonych na rachunkach GiPFOŚiGW wydatkowanie ich podlega również wymogom ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.04.19.177). Podmioty realizujące inwestycje z udziałem środków pochodzących z przedmiotowych funduszy zobowiązane są do stosowania procedury zamówienia publicznego: 1. podmiot należący do sektora finansów publicznych w każdym przypadku, 2. pozostałe podmioty stosują procedurę zamówienia publicznego, jeżeli wielkość otrzymanych środków przekracza 50 % wartości udzielanego zamówienia. Zastosowane w zadaniu audytowym kryteria są także efektem regulacji wewnętrznych Urzędu Miasta. W związku z tym zaliczono do nich wewnętrzne zarządzenia Prezydenta Miasta Opola normujące prowadzenie spraw związanych z GiPFOŚiGW: 1. Zarządzenie nr OR.0151-528/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 10 sierpnia 2004 r. "w sprawie wprowadzenia regulaminu określającego zasady dysponowania środkami Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Powiatowego Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej", wraz z późniejszą zmianą - Zarządzenie nr OR.I-0151-730/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 16 listopada 2004r. 2. Zarządzenie nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. "w sprawie powołania Komisji opiniującej i przydzielającej wnioski o dotacje ze środków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej". 3. Zarządzenie nr OR.I-051-68/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 7 lutego 2005r. "w sprawie określenia szczegółowego planu przychodów i wydatków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej" (wraz ze zmianami wprowadzonymi Zarządzeniami nr OR.I-0151-237, -270, -327/2005 Prezydenta Miasta Opola). VIII. USTALENIA 1. Obiekt 1 Analiza i ocena zgodności wewnętrznych aktów Urzędu Miasta Opola z przepisami obowiązującymi w zakresie funkcjonowania GiPFOŚiGW. 1.1. Kryteria szczegółowe Gminny i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej działają na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska (art.400). Przychodami GiPFOŚiGW są wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych a także dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny, świadczenia rzeczowe i środki pochodzące z fundacji oraz z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (art.401). I tak: · wpływy z tytułu opłat i kar stanowią w 20% przychód gminnego funduszu, a w 10% - powiatowego funduszu (art.402, ust.4); · wpływy z tytułu opłat i kar za usuwanie drzew i krzewów stanowią w całości przychód gminnego funduszu (art.402, ust.5); · wpływy z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów stanowią w 50% przychód gminnego funduszu,a w 10% - powiatowego funduszu (art.402, ust.6); Zgodnie z art. 285, ust.2 podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następującego po upływie każdego półrocza. Zarząd województwa oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzą wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia i redystrybucji wpływów. Wpływy te są przekazywane na rachunki bankowe funduszy w terminie do końca następnego miesiąca po ich wpływie na rachunki zarządu województwa i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (art.402, ust. 1). Przychody GiPFOŚiGW są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym (art.403, ust.3). Prezydent Miasta do dnia 15 stycznia przedstawia do zatwierdzenia radzie gminy projekt zestawienia przychodów i wydatków na dany rok (art. 420), które następnie podaje do publicznej wiadomości. Kryterium zastosowanym w przedmiotowym obiekcie są także przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998r. o finansach publicznych (Dz.U.03.15.148). Zgodnie z art. 403 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska GiPFOŚiGW są funduszami celowymi w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem. Funduszem celowym jest fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań. Fundusz celowy może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz. Podstawą gospodarki finansowej funduszu celowego jest roczny plan finansowy. Wydatki funduszu celowego mogą być dokonywane tylko w ramach posiadanych środków finansowych, obejmujących bieżące przychody i pozostałości środków z okresów poprzednich (art.22 ustawy o finansach publicznych) i podlegają dyscyplinie finansów publicznych. Zgodnie z art. 28a ust.1 kierownik jednostki sektora finansów publicznych, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej, w tym za wykonywanie określonych ustawą obowiązków w zakresie kontroli finansowej. Kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki (art. 28a ust.2). Zgodnie z art. 109, budżet jednostki samorządu terytorialnego jest także rocznym planem przychodów i wydatków funduszy celowych jednostki samorządu terytorialnego, a więc GiPFOŚiGW. 1.2. Ustalenie Ustalenie stanu faktycznego Zadania związane z obsługą Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu w Urzędzie Miasta Opola zostały przypisane w Regulaminie Organizacyjnym Wydziałowi Ochrony Środowiska i Rolnictwa. W ramach Wydziału OŚR przedmiotowe obowiązki zostały powierzone pracownikowi Wydziału. Fakt ten odnotowany został w zakresie uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności Pani (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 16-20/4/B/5). Zadania określono w następujących punktach: · przygotowywanie projektu planu rocznych przychodów i wydatków GiPFOŚiGW · opracowywanie rocznych sprawozdań z realizacji przychodów i wydatków określonych w planie GiPFOŚiGW · przygotowywanie i realizacja uchwał organów gminy w sprawie dokonywania wpłat dochodów GFOŚiGW na rachunek Funduszu Wojewódzkiego, w wypadkach przewidzianych ustawowo · obsługa GiPFOŚiGW w zakresie realizacji przychodów i wydatków (kontrola dochodów i wydatków, sprawozdania okresowe) · gospodarowanie GiPFOŚiGW - sprawy ogólne, w tym: a) przyjmowanie wniosków o udzielenie dotacji b) uczestnictwo w posiedzeniach Komisji ds. opiniowania wniosków o dotacje c) sporządzanie umów dotacji d) przyjmowanie rozliczeń z wykorzystania środków funduszy e) przygotowywanie uchwał i zarządzeń w zakresie gospodarowania funduszami ochrony środowiska f) opracowywanie regulaminów dysponowania środkami funduszy ochrony środowiska. Nadzór nad prawidłową realizacją dochodów i wydatków budżetowych (w tym i z GiPFOŚiGW) w zakresie przypisanych Wydziałowi OŚR powierzono naczelnikowi wydziału Pani Małgorzacie Rabiega w zakresie uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności (aa: 21-24/4/B/5). W wyniku przeprowadzonej analizy regulaminu organizacyjnego Urzędu Miasta oraz zakresów uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności w zakresie funkcjonowania GiPFOŚiGW zespół audytowy nie stwierdził uchybień mogących mieć wpływ na niezgodność z kryteriami szczegółowymi opisanymi w punkcie VIII, 1.1. Na podstawie analizy dokumentacji oraz odpowiedzi zawartych w kwestionariuszu samooceny naczelnika wydziału OŚR (aa: 25-34/4/B/5) audytorzy stwierdzili istnienie następujących wewnętrznych aktów regulujących funkcjonowanie GiPFOŚiGW: 1. Regulamin określający zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu, wprowadzony zarządzeniem nr OR.0151-528/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 10 sierpnia 2004r., zmieniony zarządzeniem nr OR.I-0151-730/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 16 listopada 2004r. (aa: 35-65/4/B/5); 2. Zarządzenie nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. w sprawie powołania Komisji opiniującej i przydzielającej wnioski o dotacje ze środków GiPFOŚiGW (odwołujące jednocześnie poprzednie zarządzenia nr OR.II-0155-28/2003 Prezydenta Miasta Opola z dnia 22 stycznia 2003r. w sprawie powołania Komisji opiniującej wnioski o dotacje i przydzielającej dotacje ze środków GiPFOŚiGW) (aa: 65/4/B/5); 3. zarządzenie nr I-0151-112/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 25 lutego 2005r. w sprawie ogłoszenia konkursu ofert na powierzenie realizacji przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty zadań publicznych w dziedzinie ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego oraz zarządzenie nr.I.OR.-0151-122/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 1 marca 2005r. w sprawie powołania komisji do rozpatrywania ofert na realizację zadań publicznych z zakresu ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, podejmowanych przez organizacje pozarządowe w myśl ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r. (aa: 67-78/4/B/5). Zespół audytowy poddał analizie zapisy w/w dokumentów pod kątem zgodności ich treści z obowiązującymi w tym zakresie przepisami opisanymi w punkcie VIII, 1.1. Kryteria ogólne (str. 5). W jej wyniku ustalono, kolejno dla każdego aktu: Ad 1. Regulamin określa zasady wspierania finansowego zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju. Treść została podzielona na VII części i zawiera dwa załączniki: załącznik nr 1 - wzory wniosków o przyznanie dofinansowania, załącznik nr 2 - szczegółowe procedury przekazywania środków GiPFOŚiGW. Zespół audytowy ustalił, że treść regulaminu zawiera następujące uchybienia: · W części III Planowanie, punkt 5 i 6 nieprecyzyjny zapis, Prezydent Miasta zobligowany jest do przedstawienia do zatwierdzenia radzie gminy projektu zestawienia przychodów i wydatków na dany rok GiPFOŚiGW w terminie do 15 stycznia. Zgodnie z regulaminem Prezydent Miasta Opola corocznie przedstawia Radzie Miasta projekt zestawienia przychodów i wydatków, który stanowi załącznik do uchwały budżetowej, którą zatwierdza Rada Miasta. W szczególnie uzasadnionych przypadkach uchwała budżetowa (której częścią jest roczny plan przychodów i wydatków funduszy celowych - GiPFOŚiGW) może być zatwierdzana do 31 marca roku budżetowego. Taka konstrukcja wewnętrznego przepisu, w sytuacji gdy prace nad budżetem zostaną opóźnione a przedstawienie projektu budżetu nastąpi po 15 stycznia nastąpi niezgodność z art. 420 ustawy Prawo ochrony środowiska. · W części III Planowanie, punkt 13 nieprecyzyjnie określono nazwę Komisji ds. Opiniowania wniosków o udzielenie dofinansowania. Zgodnie z zarządzeniem nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. Nazwa brzmi: Komisja opiniująca i przydzielająca wnioski o dotacje ze środków GiPFOŚiGW · W części III Planowanie, punkt 14 niekonsekwencję w treści w stosunku do części V Realizacja, punkt 6. Zgodnie z punktem 14 części III Wydział OŚR w razie niewykorzystania środków podaje propozycje ich wykorzystania lub przekazania na rok następny, nie określając jednocześnie beneficjenta przedmiotowej propozycji. Zaś w punkcie 6 części V stwierdza się, iż środki nie wykorzystane w danym roku automatycznie przechodzą na rok następny. Jednocześnie audytorzy nie stwierdzili faktu wykonywania obowiązku składania przez Wydział OŚR propozycji zgodnie z punktem 14 części III regulaminu. · W części III Planowanie, punkt 15, podpunkt 4) powołano się na błędnie określoną pozycję w Dzienniku Ustaw dotyczącą ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: wskazano Dz.U.03.96.876, winno być Dz.U.03.96.873. · W części VI Procedura przyznawania środków, punkt 12 - brak wskazania terminu sporządzania sprawozdań przez realizujących zadania ze środków GiPFOŚiGW za rok ubiegły do Wydziału OŚR. Ad 2. Prezydent Miasta Opola zarządzeniem nr OR.II-0151-451/2004 z dnia 13 lipca 2004r. powołał Komisję opiniującą i przydzielającą wnioski o dotacje ze środków GiPFOŚiGW. Zespół audytowy ocenił, iż nazwa Komisji jest nieadekwatna do zakresu jej działania. Powołana Komisja ma na celu wydanie opinii w związku ze złożonym wnioskiem a w przypadku pozytywnej opinii - przydzielenie dotacji. Fakt nieprecyzyjnego określenia nazwy komisji potwierdza zapis § 1 cytowanego zarządzenia Prezydenta Miasta Opola, gdzie użyto nazwy: Komisja opiniująca wnioski o dotacje i przydzielająca dotacje ze środków GiPFOŚiGW. Ad 3. Zespół audytowy nie stwierdził niezgodności z przepisami obowiązującymi w tym zakresie. 1.3. Analiza przyczyn i skutków uchybień Dokonana w trakcie audytu analiza treści opisanych wyżej wewnętrznych aktów Urzędu Miasta Opola wykazała merytoryczną zgodność z treścią obowiązujących przepisów w zakresie gospodarowania GiPFOŚiGW. Niemniej, audytorzy zwrócili uwagę na uchybienia formalne. Uchybienia te nie miały jednak wpływu na zgodne z prawem realizowanie procesu wydatkowania środków pochodzących z przedmiotowych funduszy. Stwierdzone w Regulaminie określającym zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW nieprecyzyjne określenia, błędne powołanie się na akt prawny, niekonsekwencje w stosowanej terminologii, istnienie sprzeczności zapisów, zespół audytowy ocenia jako istotne i wymagające poprawy. Nieprecyzyjność stosowanej terminologii, zespół audytowy stwierdził także w tytule zarządzenia nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. Dotyczy to nazwy powołanej Komisji. Do przyczyn wystąpienia powyższych uchybień i nieprecyzyjności zespół audytowy zaliczył brak zasady konsekwencji w stosowaniu sformułowań, które wynikają z nienależytej staranności w procesie ich formułowania. 1.4. Rekomendacje Rekomenduje się: A. Podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie uchybień w treści Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu dotyczących następujących punktów: · 5, 6, 13, 14 i 15, część III. Planowanie, · 12, część VI. Procedura przyznania środków. B. Wprowadzenie zmiany nazwy Komisji opiniującej i przydzielającej dotacje w zarządzeniu nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. Obiekt 2 Analiza i ocena zgodności wydatkowania środków z GiPFOŚiGW, z uwzględnieniem wydanych opinii przez Komisję opiniującą i przydzielającą wnioski o dotacje ze środków Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z obowiązującymi przepisami. 2.1. Kryteria szczegółowe
Z uwagi na zakres tematyczny, w analizie niniejszego obiektu zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.01.62.627). Tytuły przeznaczenia środków pochodzących z GiPFOŚiGW określone zostały w art. 406 i 407 cytowanej ustawy. Środki Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza się na: a) edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju, b) wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, c) wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła, d) wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych związanych z dostępem do informacji o środowisku, e) realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej, f) przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków, g) przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami i ochroną powierzchni ziemi, h) przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza oraz wód i) profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska, j) wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, k) wspieranie ekologicznych form transportu, l) działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody, m) inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska. Środki Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza się na wspomaganie działalności zgodnie z wyżej wymienionymi punktami od a) do m), a także na prowadzenie obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których występują te ruchy, oraz inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska. Przedstawione powyżej działalności mogą być finansowane (zarówno ze środków gminnego jak i powiatowego funduszu) przez przyznawanie dotacji (art. 408 ustawy Prawo ochrony środowiska). 2.2. Ustalenie stanu faktycznego Analiza niniejszego obiektu audytu sprowadza się do stwierdzenia zgodności wydatków z GiPFOŚiGW w Opolu z przedstawionymi tytułami w kryteriach szczegółowych (por. punkt 2.1., str. 12) W tym celu zespół audytowy dokonał doboru dokumentacji, która następnie została przeanalizowana i oceniona pod kątem zgodności z przepisami. Z uwagi na stosunkowo małą populację zawartych umów (353) nie zastosowano metod statystycznego doboru próby. Niemniej, zespół audytowy uwzględnił następujące kryteria przy doborze próby do badań: · data złożenia wniosku i zawarcia umowy - umowy z 2004 i 2005 r.; · wartość kwoty udzielonego dofinansowania z GiPFOŚiGW; · rodzaj (kategoria) beneficjenta. Dobór materiału do badania nastąpił po przedstawieniu przez Wydział OŚR ewidencji wniosków i zawartych umów (aa: 79-88/4/B/5). Do ewidencji zastosowano druk: Wzór formularza spisu spraw określony w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1999r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków międzygminnych (Dz.U.99.112.1319), którego zastosowanie dla potrzeb prowadzenia wewnętrznej ewidencji wniosków i umów nie wynika z cytowanego rozporządzenia. Ewidencje podzielono tematycznie na dwie kategorie dotyczące: · dofinansowania z GiPFOŚiGW · ochrony powietrza - likwidacji emisji. Zastosowany druk ewidencji nie pozwala na uzyskanie informacji umożliwiających śledzenie procesu od złożenia wniosku, jego kwalifikacji przez Komisję, do kontroli wykonania zadania zgodnie z zawartą umową. W ocenie zespołu audytowego stosowana ewidencja jest mało czytelna, przez co utrudnia kontrolę. W latach 2004 i 2005 (20 miesięcy) Urząd Miasta Opola zawarł łącznie 353 umowy na finansowanie przedsięwzięć z udziałem środków pochodzących z GiPFOŚiGW. Na podstawie informacji przekazanej przez audytowanych (aa: 111-113/4/B/5) liczba wniosków, które nie uzyskały w analogicznym okresie pozytywnej opinii Komisji wyniosła 28. Struktura wniosków odrzuconych przedstawia się następująco według okresów: Rok 2004 r.: · 10 wniosków dot. edukacji ekologicznej, · 4 wnioski dot. zadań inwestycyjnych i modernizacyjnych, · 1 dot. badań stanu środowiska, · 2 dot. zmiany sposobu ogrzewania przez osoby fizyczne. Rok 2005r. (do dnia 25.08.): · 5 wniosków dot. edukacji ekologicznej, · 1 wniosek dot. badań stanu środowiska, · 1 wniosek dot. zadań inwestycyjnych i modernizacyjnych, · 2 dot. zmiany sposobu ogrzewania przez osoby fizyczne, · 2 dot. przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody. Szczegółowe zestawienie ilości zawartych umów w podziale na gminny i powiatowy fundusz przedstawiono w tabelach poniżej: TABELA NR 1: Zestawienie ilości zawartych umów finansowanych z GFOŚiGW
Źródło: opracowanie na podstawie zestawienia przygotowanego przez Wydział OŚR TABELA NR 2: Zestawienie ilości zawartych umów finansowanych z PFOŚiGW
Źródło: opracowanie na podstawie zestawienia przygotowanego przez Wydział OŚR
Z grupy wnioskodawców, którzy zrealizowali zadania przy udziale środków z GiPFOŚiGW w latach 2004 i 2005 wybrano 22 dokumentacje według kryteriów opisanych na str. 13, które następnie poddano badaniom audytowym. Dobrana próba objęła następujących wnioskodawców: 1. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 114-127/4/B/5), 2. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 128-138/4/B/5), 3. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (139-155/4/B/5), 4. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - dwie dokumentacje (aa: 156-199/4/B/5 oraz 200-242/4/B/5), 5. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 243-274/4/B/5), 6. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 275-292/4/B/5), 7. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 293-389/4/B/5), 8. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 390-423/4/B/5), 9. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 424-481/4/B/5), 10. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 482-502/4/B/5, aa: 503-561/4/B/5, aa: 562-621/4/B/5), 11. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 622-640/4/B/5, aa: 641-655/4/B/5, aa: 656-676/4/B/5), 12. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 677-726/4/B/5), 13. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 727-779/4/B/5), 14. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 780-849/4/B/5), 15. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 850-881/4/B/5), 16. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) (aa: 882-938/4/B/5). Na podstawie analizy dokumentacji, uzyskanych informacji w kwestionariuszu samooceny (aa: 25-34/4/B/5) oraz obserwacji zespół audytowy ustalił ścieżkę postępowania w procesie wydatkowania środków z GiPFOŚiGW. Zgodnie z Regulaminem określającym zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu wnioski o przyznanie środków finansowych powinny być składane w Wydziale OŚR do dnia 15 sierpnia każdego roku na rok następny. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, zadań realizowanych przez gminę oraz w przypadku dofinansowania osób fizycznych wnioski mogą być składane w ciągu całego roku. W przypadku realizowania zadań przez organizacje pożytku publicznego i inne uprawnione podmioty wymienione w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wnioski składają zgodnie z treścią ogłoszonego konkursu. Ścieżka postępowania przedstawia się następująco: 1. złożone wnioski są ewidencjonowane w wykazie wniosków 2. poddawane są kwalifikacji formalnej i pod względem najlepszych efektów ekologicznych przez Komisję ds. opiniowania wniosków i przydzielającej dotacje. Komisja swoją opinię wyraża w protokołach z posiedzeń. 3. w przypadku negatywnej opinii Komisji, wnioskodawca informowany jest pisemnie o odrzuceniu wniosku. 4. w przypadku pozytywnej opinii pracownik Wydziału OŚR sporządza umowę Urzędu Miasta z beneficjentem środków. W sytuacjach realizowania zadania przez jednostkę miejską, przy udziale zewnętrznej firmy wykonującej konkretne zadanie, umowy sporządzane są przez te jednostki z wykonawcą zadania. 5. realizując zawartą umowę, pracownik wydziału OŚR sporządza polecenie przelewu lub dokonuje opisu przedstawionej faktury, które przekazuje do realizacji do wydziału Finansowo-Księgowego, który formalnie dokonuje przekazania środków. Kopie poleceń przelewu oraz faktur włączane są do dokumentacji danej sprawy. 6. Wydział OŚR otrzymuje kopie wyciągów bankowych potwierdzających zrealizowane wydatki przy opracowywaniu sprawozdań półrocznych i rocznych. Opisany powyżej proces obrazuje diagram nr1 stanowiacy załącznik do niniejszego sprawozdania. Z przedstawionej powyżej ścieżki procesu wydatkowania najbardziej znaczącym elementem jest opinia wydana przez Komisję. Wydanie pozytywnej opinii Komisji jest podstawą wydatkowania środków z GiPFOŚiGW. Na tym etapie wydawana jest decyzja wydatkowania po zatwierdzeniu zgodności celu zadania z tytułami wydatków określonymi w art. 406 i 407 ustawy Prawo ochrony środowiska. W celu potwierdzenia prawidłowości dokonywania wydatków z przepisami zespół audytorów przeprowadził test zgodności. Badaniu poddano próbę 22 dokumentacji wyłonioną według kryteriów opisanych w niniejszym rozdziale - str. 13. Badanie polegało na porównaniu przedmiotu zadań realizowanych ze środków GiPFOŚiGW na podstawie treści zawartych umów i opinii Komisji akceptującej wnioski a następnie zestawienie ich z tytułami określonymi w ustawie Prawo ochrony środowiska. W tym celu został przygotowany arkusz, w którym w obecności naczelnika i pracownika Wydziału OŚR, wpisano odpowiadający danemu zadaniu przepis cytowanej ustawy. W wyniku przeprowadzonych badań, we wszystkich przypadkach, nie stwierdzono odstępstw od obowiązujących przepisów. Tytuły wydatków są zgodne z tytułami określonymi ustawą Prawo ochrony środowiska (tabela wyników - aa: 943-945/4/B/5). W ramach oceny prawidłowości wydatkowania środków z GiPFOŚiGW zespół audytowy uznał także następujące zagadnienia związane z: · zgodnością kwot zaopiniowanych przez Komisję z kwotą wydatku określoną w poleceniu przelewu lub fakturze, · istnieniem kontrasygnaty Skarbnika Miasta na umowach. W związku z powyższym przeprowadzono następujące testy rzeczywiste: 1. istnienie zgodności kwoty wynikającej z opinii Komisji z kwotą polecenia przelewu/faktury. Celem badania było sprawdzenie zgodności kwoty dofinansowania z rachunku Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynikającej z wniosku, opinii Komisji, z kwotą dokonanego polecenia przelewu lub kwoty rozliczonej faktury. W badaniu ujęto wymienione dokumentacje na str. 16 i 17 niniejszego sprawozdania. Przeprowadzony test rzeczywisty polegał na porównaniu kwoty w wydanej opinii Komisji stwierdzonej na podstawie protokołów z jej posiedzeń (aa: 939-942/4/B/5), z kwotami występującymi na poleceniach przelewu lub przedstawionych fakturach. W wyniku przeprowadzonego badania uzyskano następujące rezultaty: 1.1. trzy umowy zawarte z osobami fizycznymi dotyczące wymiany sposobu ogrzewania mieszkań - kwoty zgodne; 1.2. umowa z (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - wykonanie magazynu odpadów niebezpiecznych na kwotę do wysokości 50.000 zł. - kwoty zgodne; 1.3. Umowa z (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - dofinansowanie części kosztów programu edukacji ekologicznej - kwoty zgodne; 1.4. umowa z (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - prace pielęgnacyjne i nasadzenia drzew. W § 1 zawartej umowy (RB/308/2005 z dnia 14 marca 2005 r.) określono dotację w wysokości: 7.000,00 zł. Przedstawiona w rozliczeniu faktura zawierała kwotę 6.695 zł. W związku z tym przekazano kwotę 6.695 zł - niezgodność z treścią zawartej umowy; 1.5. Umowa z (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - edukacja ekologiczna - kwoty zgodne; 1.6. umowa z (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - modernizacja kotłowni - kwoty zgodne; 1.7. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu - finansowanie odbudowy przepustów w ciągu ul. Teligi i Wilczka - kwoty zgodne. Dokumentacja nie zawiera wniosku w formie wymaganej regulaminem określającym zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW (zarządzenie nr OR.I-0151-730/2004 PM Opola z dnia 16 listopada 2004 r); 1.8. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu - zagospodarowanie terenu wybiegu goryli, w tym wykonanie fosy, instalacji nawadniającej, nasadzenie drzew i krzewów - kwoty zgodne; 1.9. Siedem dofinansowań zielonych szkół. W przypadku 5 umów - kwoty zgodne. Umowy zawarte z organizatorami wyjazdów i pobytów. Płatność następowała na podstawie faktur wystawionych przez organizatorów na Urząd Miasta Opola. Pozostałe dwa przypadki mimo pozytywnej opinii Komisji nie zostały rozliczone. Wyjaśnienie w tej sprawie złożył pracownik Wydziału OŚR (aa: 562-621/4/B/5); 1.10. pięć umów dotyczących realizowania zadań publicznych w dziedzinie ekologii i ochrony zwierząt oraz dziedzictwa przyrodniczego. Powierzenie realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty wyłoniono w drodze konkursu - Zarządzenie NR.I-0151/112/2005 PM Opola z dnia 25 lutego 2005r. - kwoty zgodne; 1.11. Wszystkie polecenia przelewu/faktury zawierały wymagane podpisy: osoby merytorycznie odpowiedzialnej, Skarbnika Miasta oraz nadzorującego Zastępcy Prezydenta. Analiza otrzymanych rezultatów wskazała w badanej próbie nieprecyzyjność w formułowaniu treści jednej z umów. Dotyczy to finansowania zadania realizowanego przez (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)), gdzie przekazano kwotę niższą, niż wynika to z zawartej umowy (różnica wyniosła 305 zł). Mimo, że kwota umowna nie została przekroczona, wystąpiła różnica, która w ocenie zespołu audytowego nie powinna mieć miejsca. 2. Istnienie kontrasygnaty Skarbnika Miasta na umowach dotyczących finansowania zadań przy udziale środków z GiPFOŚiGW. Zgodnie z Regulaminem określającym zasady dysponowania środkami Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu, punkt VI Procedura przyznawania środków podpunkt 7. - każda umowa musi posiadać kontrasygnatę Skarbnika Miasta. Badaniem objęto umowy dotyczące dokumentacji które zostały wymienione na str. 16 i 17. Badanie polegało na sprawdzeniu istnienia kontrasygnaty Skarbnika Miasta na umowach finansowania zadań ze środków GiPFOŚiGW. Fakt istnienia podpisu odznaczono w przygotowanym formularzu (aa: 946-947/4/B/5). W wyniku badania uzyskano następujące rezultaty: 2.1. 18 z 22 badanych umów posiadały kontrasygnatę Skarbnika Miasta, zgodnie z wymogami punktu VI Procedura przyznawania środków podpunkt 7 Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami Gminnego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu 2.2. w 2 przypadkach ((Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) oraz (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198))) umowy zawarte były pomiędzy jednostkami a wykonawcami prac. Brak wymogu kontrasygnaty Skarbnika Miasta. 2.3. w 2 przypadkach dotyczących finansowania Zielonych szkół ((Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198))) umowy nie zostały zawarte. Wyjaśnienia w tej sprawie złożył pracownik Wydziału OŚR (aa: 562-621/4/B/5). Otrzymane wyniki badania wskazują na wykonywanie obowiązku zawierania każdorazowo w treści umowy kontrasygnaty Skarbnika Miasta, co zespół audytowy ocenia pozytywnie. Na podstawie przeprowadzonych badań zespół audytowy stwierdził, że tytuły wydatkowania są zgodne z przepisami obowiązującymi w tym zakresie, mimo uchybienia w postaci nieprecyzyjnego sformułowania treści jednej z umów. W toku analizy niniejszego obiektu audytorzy stwierdzili niepokojący fakt niezrealizowania, pozytywnie zaopiniowanych przez Komisję, dwóch wniosków (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) dotyczących dofinansowania "zielonych szkół". W wyniku stwierdzenia tego faktu wyjaśnienia na piśmie złożył pracownik wydziału OŚR. Na podstawie analizy treści cytowanej notatki ustalono: 1. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu złożyła w dniu 15 listopada 2004r. dwa wnioski o dofinansowanie "zielonych szkół". 2. Komisja opiniująca i przydzielająca dotacje w dniu 1 kwietnia 2005r. pozytywnie rozpatrzyła w/w wnioski (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) na kwoty: 2.827,50 oraz 3.113,25zł. 3. decyzją Skarbnika Miasta w kwietniu 2005r. Wydział OŚR przygotował porozumienia, w których określono między innymi, że Urząd zawrze umowę z wykonawcą zadania umowę z wykonawcą zadania na noclegi i wyżywienie na "zielonej szkole". W tym przypadku wykonawca wystawi fakturę na Urząd Miasta Opola według rzeczywistej liczby uczestników oraz wielkości kosztów, jednak nie wyższej niż przyznana kwota dofinansowania. 4. Dyrekcja (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) nie podpisała porozumień, o których mowa w pkcie 3, argumentując ten fakt brakiem możliwości spełnienia warunków porozumienia, ze względu na zakończenie i rozliczenie "zielonych szkół". (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) skierowała jednocześnie pismo do Zastępcy Prezydenta z wnioskiem o rozwiązanie problemu. 5. Wydział OŚR, na polecenie Zastępcy Prezydenta, wystosował w dniu 9 czerwca 2005r. pismo do (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) z informacją o pozytywnym rozpatrzeniu prośby o dofinansowanie "zielonych szkół". 6. 14 czerwca 2005r., a następnie powtórnie w wyniku zaginięcia dokumentu, pracownik wydziału OŚR sporządził polecenia przelewu, które zostały zwrócone do wydziału z informacją z pionu Skarbnika o konieczności wystawienia przez (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) not obciążeniowych. Noty zostały sporządzone i przedstawione Skarbnikowi Miasta. 7. Do dnia zakończenia przedmiotowego audytu Wydział OŚR nie otrzymał żadnej informacji z pionu Skarbnika Miasta dotyczących sposobu rozwiązania spraw. W związku z powyższym przeprowadzono rozmowę ze Skarbnikiem Miasta oraz Kierownikiem Referatu Planowania w Oświacie. Skarbnik Miasta potwierdziła chronologię opisanych powyżej faktów. Jednak w stosunku do punktu 6 wyjaśniła, iż brak realizacji złożonych przez Wydział OŚR poleceń przelewów wynikał z braku podstawy dokonania rozliczenia - nieprzedstawienia faktury wystawionej na Urząd Miasta Opola (wystawiono indywidualne faktury na rodziców uczniów). Wobec takiej sytuacji Skarbnik Miasta zaproponowała rozwiązanie polegające na wystawieniu przez organizatora "zielonych szkół" faktury korygującej, wskazującej jako płatnika (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)), o czym poinformował Zastępca Prezydenta Miasta Opola dyrekcję (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu pismem WB-3021/66/2005 z dnia 10.08.2005r. (aa: 957-959/4/B/5). Zastosowanie takiego rozwiązania umożliwiłoby wystawienie not obciążeniowych przez szkołę na Urząd Miasta i przekazanie środków z GiPFOŚiGW. Według informacji przekazanej przez Kierownika Referatu Planowania w Oświacie Wydział OŚR został powiadomiony o opisanej wyżej propozycji rozwiązania sprawy jedynie ustnie (aa: 959/4/B/5). W efekcie ustaleń audytu, pismo w przedmiotowej sprawie zostało przekazane Wydziałowi OŚR dopiero w dniu 27.10.2005r. 2.3. Analiza przyczyn i skutków uchybień Analiza przedmiotowego obiektu nie wykazała rozbieżności pomiędzy celowością dokonanych wydatków a tytułami określonymi w przepisach. W toku audytu stwierdzono jednak dwa uchybienia, które negatywnie wpływają na ocenę systemu gospodarowania środkami z GiPFOŚiGW. Stwierdzone uchybienia wynikają w pierwszym przypadku ze stosowania niejednolitej treści zawieranych umów. Należałoby dążyć do stosowania treści umów umożliwiającej zastosowanie jej w innej, dopuszczalnej sytuacji. Stosowany "sztywny" zapis kwotowy uniemożliwił zachowanie zgodności pomiędzy kwotą umowy, a kwotą dokonanego wydatku z GiPFOŚiGW. W drugim przypadku dotyczącym nierozliczenia przyznanego dofinansowania "zielonych szkół" (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu przyczyną uchybienia było niestosowanie zapisów obowiązującego regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW oraz wprowadzenie rodzącej komplikacje procedury dzielenia faktur przez firmy realizujące wypoczynek na "zielonych szkołach", co w konsekwencji skutkowało spisywaniem osobnych porozumień pomiędzy Urzędem Miasta a szkołami. Zgodnie z częścią III. Planowanie podpunkt 5, przedmiotowego regulaminu, w przypadku wydatkowania środków przez miejskie jednostki organizacyjne, umowy z wykonawcą dofinansowywanych zadań są zawierane przez upoważnionych przedstawicieli tych jednostek. Stanowisko w tej sprawie potwierdziła również radca prawny w opinii z dnia 18.10.2004 r. (aa: 948-953/4/B/5), stwierdzając, że jednostki organizacyjne gminy działają na podstawie upoważnienia Prezydenta Miasta wynikającego z Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu. Zastosowanie rozwiązania polegającego na: 1. podpisaniu umowy pomiędzy Urzędem Miasta a wykonawcą "zielonej szkoły"; 2. podpisaniu jednorazowego porozumienia pomiędzy Urzędem Miasta a szkołą; 3. wystawianiu faktury zarówno na Urząd Miasta - na część faktycznego kosztu "zielonej szkoły", jednak nie wyższej niż kwota przyznanego dofinansowania, jak i na szkołę -pozostałą część kosztów skutkowało poniesieniem nakładów pracy oraz zmusiło wykonawców na rozdzielanie kosztów i wystawianie faktur częściowych. Data podjęcia decyzji o stosowaniu porozumień (kwiecień 2005r.) uniemożliwiła wykonanie porozumienia w przypadku "zielonych szkół", które odbyły się przed tym terminem lub były w trakcie realizacji. 2.4. Rekomendacje Rekomenduje się: C. Stosowanie w treści zawieranych umów o finansowanie zadań z udziałem środków pochodzących z GiPFOŚiGW zapisu umożliwiającego przekazania niższej kwoty w przypadku poniesienia faktycznie niższych kosztów poprzez zastosowanie sformułowania np.: "...w kwocie nieprzekraczającej...". D. Podjęcie próby rozliczenia "zielonych szkół" (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu według sposobu zaproponowanego przez Skarbnika Miasta. E. Rozpatrzenie możliwości stosowania w przyszłości sposobu rozliczania "zielonych szkół" w oparciu o rozwiązanie Skarbnika Miasta. F. Rozpatrzenie możliwości opracowania i wdrożenia czytelnej, uszczegółowionej ewidencji przyjętych wniosków i umów o finansowanie zadań z udziałem środków z GiPFOŚiGW, np. z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego. Obiekt 3 Analiza i ocena weryfikacji wniosków i realizacji zawartych umów o finansowanie z GiPFOŚiGW. 3.1. Kryteria szczegółowe Kryteriami zastosowanym w analizie niniejszego obiektu są postanowienia Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu w załączniku nr 2 pn. Szczegółowe procedury przekazywania środków GiPFOŚiGW w Opolu. Procedury te podzielone zostały według kryterium beneficjenta i tak: 1. Procedura dla wydziałów Urzędu Miasta Opola oraz miejskich jednostek organizacyjnych nie wchodzących w skład Urzędu Miasta Opola 2. Procedury dla podmiotów zaliczonych i nie zaliczonych do sektora finansów publicznych 3. Procedury dla osób fizycznych realizujących zadania polegające zmianie systemów ogrzewania na proekologiczne 4. Procedury dla osób fizycznych realizujących zadania polegające na budowie przydomowych, biologicznych oczyszczalni ścieków 5. Procedury dla osób fizycznych realizujących zadania związane z usuwaniem azbestu z obiektów budowlanych ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 6. Procedury dla osób fizycznych realizujących zadania związane z kompostowaniem odpadów organicznych w ogrodach przydomowych. W każdej w/w procedurze określone zostały: a) wymagane dokumenty do przedstawienia wraz z wnioskiem; b) wymóg zawarcia stosownej umowy cywilno - prawnej wraz z jej elementami; c) sposoby przekazania środków. Jednocześnie w Regulaminie określono wzory wniosków, które dotyczą następujących zadań: 1. wniosek o dofinansowanie na realizację zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej ze środków GiPFOŚiGW 2. wniosek o dofinansowanie na realizację zadań z zakresu edukacji ekologicznej oraz profilaktyki zdrowotnej dzieci ze środków GiPFOŚiGW 3. wniosek o dofinansowanie na realizację przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody, w tym urządzaniem i utrzymaniem terenów zielonych ze środków GiPFOŚiGW 4. wniosek dla osób fizycznych o dofinansowanie zmiany sposobu ogrzewania na proekologiczne ze środków GiPFOŚiGW 5. wniosek dla osób fizycznych o dofinansowania wykonania przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków bytowo - gospodarczych o przepustowości do 2 m3z odprowadzeniem do oczyszczonych ścieków do gruntu lub wód powierzchniowych ze środków GiPFOŚiGW 6. wniosek dla osób fizycznych o dofinansowanie na realizację prac związanych z usuwaniem azbestu z obiektów budowlanych ze środków GiPFOŚiGW 7. wniosek dla osób fizycznych - właścicieli domów jednorodzinnych - o dofinansowanie do realizacji kompostowania odpadów w ogrodach przydomowych ze środków GiPFOŚiGW Każdy wniosek zawiera w swej treści takie elementy jak: a) pełne dane wnioskodawcy b) szczegółowe dane zadania c) wykaz wymaganych dokumentów do złożenia wraz z wnioskiem Badaniami audytowymi objęto także dokumentacje zrealizowanych zadań przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty wykonujące zadania publiczne, wyłonione na podstawie konkursu ofert. W związku z tym uwzględniono jako kryteria następujące akty wewnętrzne: · Zarządzenie NR.I-0151-112/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 25 lutego 2005r. w sprawie ogłoszenia konkursu ofert na powierzenie realizacji przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty zadań publicznych w dziedzinie ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego. · Zarządzenie NR.I-0151-122/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 1 marca 2005r. W sprawie powołania komisji do rozpatrywania ofert na realizację zadań publicznych z zakresu ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, podejmowanych przez organizacje pozarządowe w myśl ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r. W skład komisji Prezydent powołał następujące osoby: 1. Małgorzata Rabiega - Naczelnik Wydziału OŚR 2. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - Zastępca Przewodniczącego Rady Miasta Opola 3. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - podinspektor w Wydziale OŚR 4. (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - główny specjalista w Wydziale OŚR. 3.2. Ustalenie stanu faktycznego Badania w ramach niniejszego obiektu związane były z ustaleniem istnienia skutecznej weryfikacji wniosków i kontroli realizowania umów zawartych na realizację zadań z udziałem środków pochodzących z GiPFOŚiGW. Istnienie weryfikacji wniosków i wykonania umów bezpośrednio wpływa na zgodne z przepisami i celami funduszu gospodarowanie środkami publicznymi. Badaniami objęto także dokumentacje organizacji pozarządowych i innych uprawnionych podmiotów, które wykonywały zadania publiczne, a ich wyłonienie nastąpiło na podstawie konkursu ofert. Na podstawie aktów wewnętrznych opisanych w kryteriach szczegółowych - punkt 3.1. (str. 25) podano do publicznej wiadomości (w siedzibie Wydziału OŚR oraz na stronach internetowych Urzędu Miasta) informację o organizacji konkursu ofert (§ 1 Zarządzenie NR.I-0151-112/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 25 lutego 2005r.). Wykonanie powierzono Wydziałowi Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta (§ 2 Zarządzenie NR.I-0151-112/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 25 lutego 2005r.) Jednocześnie w załączniku nr 2 do Zarządzenia NR.I-0151-112/2005 Prezydenta Miasta Opola z dnia 25 lutego 2005r. określono treść regulaminu konkursu, w którym zawarto następujące informacje o: podmiotach uprawnionych do udziału w konkursie a) podmiotach nieuprawnionych do udziału w konkursie, b) przedmiocie konkursu, a w tym: · Zadanie 1. Propagowanie ekologicznego stylu życia; · Zadanie 2. Kształtowanie zasad realizacji zrównoważonego rozwoju w codziennej praktyce i przyzwyczajeniach społecznych; · Zadanie 3. Przeciwdziałanie bezdomności zwierząt oraz ochrona gatunkowa zwierząt, c) wielkości kwoty dotacji - 20.000 zł dla jednego podmiotu na realizację określonego zadania, d) ogólnej dostępnej kwocie przeznaczonej na realizację w/w zadań z GiPFOŚiGW - 120.000 zł, e) terminie realizacji -do 20.12.2005r., f) terminie i miejscu składania ofert - 30 dni od daty ogłoszenia konkursu w Wydziale OŚR, g) miejscu i treści ogłoszenia o konkursie - BIP oraz siedziba Urzędu Miasta Opola, h) wymaganej zawartości oferty konkursowej, i) sposobie rozpatrywania oferty, j) warunkach otrzymania dotacji, k) sposobach rozliczenia rzeczowego i finansowego dotacji. Zespół audytowy dokonał przeglądu dokumentacji pod względem wykonania zapisów zawartych umów o finansowanie ze środków GiPFOŚiGW, w tym kompletności wymaganych dokumentów. W tym celu przeprowadzono test rzeczywisty realizacja umów (aa: 954-956/4/B/5). Badaniem została objęta ta sama grupa dokumentacji, co w poprzednich obiektach, poza dokumentacjami (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu - niezrealizowanych dotacji do tzw. "zielonych szkół". Zbadano 18 przypadków zrealizowanych zadań, w których wypłata środków z GiPFOŚiGW nastąpiła jednorazowo oraz 2 przypadki - (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) i (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) - kiedy wypłaty następowały w transzach, po spełnieniu warunków umownych. W wyniku przeprowadzenia badania stwierdzono, że w badanej próbie realizacja wypłat (dotacji) następowała po wykonaniu zadania (efektu rzeczowego); nie stwierdzono uchybień w procesie kontrolowania wykonania umów. Niemniej, dokumentacja zawierała niewielkie uchybienia, które nie miały wpływu na zgodne z przeznaczeniem wydatkowanie środków i dotyczyły: 1. niezgodności dokumentacji z wymogami określonymi w umowie - beneficjent: (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)). Zgodnie z § 6 zawartej umowy z wypłata środków nastąpi po przedłożeniu m.in. protokołu odbioru czasopisma przez szkoły. Dokumentacja zawiera jedynie kserokopie pocztowej listy wysyłkowej listów poleconych; 2. niezastosowania wniosku, którego wzór określony został w załączniku nr 1 do Regulaminu dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu; Dokumentacja dofinansowania (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) dotyczyła przebudowy przepustów na ul. Teligi i Wilczka w Opolu; 3. niedokonywania odpowiednich skreśleń we wnioskach dotyczących realizacji zadań przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty (wymóg druku). Dotyczy to trzech wniosków, następujących beneficjentów: · (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) · (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) · (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) 3.3. Analiza przyczyn i skutków uchybień Opisane w punkcie 3.2. uchybienia w dokumentacji stanowiącej podstawę kontroli wykonania umów na zadania realizowane przy udziale środków z GiPFOŚiGW nie miały wpływu na zgodność wydatkowania środków z tytułami określonymi w przepisach. Poziom istotności stwierdzonych usterek jest niewielki, jednak w ocenie audytorów można było ich uniknąć. Uchybienia w dokumentacji wynikały przede wszystkim z braku należytej staranności w procesie bieżącej pracy i braku kontroli wstępnej na tym odcinku pracy. 3.4. Rekomendacje Rekomenduje się: G. Przeprowadzenie rozmów z pracownikiem odpowiedzialnym za sprawy związane z obsługą GiPFOŚiGW mających na celu eliminowanie w przyszłości niedociągnięć opisanych w rozdziale 3.2. Ustalenie stanu faktycznego, punkty 1,2,3 - str.27. IX. UWAGI I WNIOSKI Na podstawie opisanych w niniejszym sprawozdaniu ustaleń oraz analizy przyczyn i skutków rekomenduje się wykonanie następujących działań zmierzających do eliminowania w przyszłości stwierdzonych uchybień: A. Podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie uchybień w treści Regulaminu określającego zasady dysponowania środkami GiPFOŚiGW w Opolu dotyczących następujących punktów: · 5, 6, 13, 14 i 15, część III. Planowanie, · 12, część VI. Procedura przyznania środków. B. Wprowadzenie zmiany nazwy Komisji opiniującej i przydzielającej dotacje w zarządzeniu nr OR.II-0151-451/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 13 lipca 2004r. C. Stosowanie w treści zawieranych umów o finansowanie zadań z udziałem środków pochodzących z GiPFOŚiGW zapisu umożliwiającego przekazania niższej kwoty w przypadku poniesienia faktycznie niższych kosztów poprzez zastosowanie sformułowania np.: "...w kwocie nieprzekraczającej...". D. Podjęcie próby rozliczenia "zielonych szkół" (Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198)) w Opolu według sposobu zaproponowanego przez Skarbnika Miasta. E. Rozpatrzenie możliwości stosowania w przyszłości sposobu rozliczania "zielonych szkół" w oparciu o rozwiązanie Skarbnika Miasta. F. Rozpatrzenie możliwości opracowania i wdrożenia czytelnej, uszczegółowionej ewidencji przyjętych wniosków i umów o finansowanie zadań z udziałem środków z GiPFOŚiGW z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego. G. Przeprowadzenie rozmów z pracownikiem odpowiedzialnym za sprawy związane z obsługą GiPFOŚiGW mających na celu eliminowanie w przyszłości niedociągnięć opisanych w rozdziale 3.2. Ustalenie stanu faktycznego, punkty 1,2,3 - str.27. Zgodnie z § 20 Regulaminem Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Opola (Zarządzenie nr OR.I-0152-25/2005 z dnia 12 maja 2005r. Prezydenta Miasta Opola) w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania sprawozdania końcowego kierownik jednostki audytowanej w porozumieniu z Prezydentem podejmuje działania mające na celu usunięcie uchybień oraz wykonanie rekomendacji. Kierownik jednostki audytowanej przekazuje na ręce Naczelnika KWiA informację o sposobie ich wykonania, w formie pisemnej, po zatwierdzeniu przez Prezydenta. W przypadku braku wykonania rekomendacji w terminie 2 miesięcy, kierownik jednostki audytowanej sporządza pisemną informację o tym fakcie wraz z uzasadnieniem, którą po zatwierdzeniu przez Prezydenta przekazuje Naczelnikowi Wydziału KWiA oraz Głównemu Inspektorowi Audytu Wewnętrznego. Spis tabel: TABELA nr 1 - Zestawienie ilości zawartych umów finansowanych z GFOŚiGW - str. 15 TABELA nr 2 - Zestawienie ilości zawartych umów finansowanych z PFOŚiGW - str. 16 DIAGRAM: Ścieżka procesu wydatkowania środków z GiPFOŚiGW - str. 18
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
 |